Abraham Maslow'un Kendini Gerçekleştirme Kavramının Aziz Nesefî'nin İnsan-ı Kâmil Kavramıyla Karşılaştırılması / Analogy Between the Concept "Self-Actualization" of Abraham Maslow and the Concept "Perfect Man" of Aziz Nasafi

Abraham Maslow’un Kendini Gerçekleştirme Kavramının Aziz Nesefî’nin İnsan-ı Kâmil Kavramıyla Karşılaştırılması[1] Öz Araştırmanın ana hedefi, hümanistik psikoloji ile değişen insan algısının tasavvuf ilminde esas alınan insan algısıyla ne derece buluştuğu ve buluşma noktalarında iki ayrı perspektifin insanın tabiatı hakkında neler söylediğini ortaya koymaya çalışmaktır. Çalışma, hümanistik psikolojinin kurucusu olan Abraham Maslow’un kendini gerçekleştirme teorisinin yeni, kapsayıcı ve olumlu bir insan algısı oluşturduğunu ortaya koymuştur. Bu algıya göre insan bütüncül olarak kendini gerçekleştirme potansiyelini özünde barındırmakta ve bu potansiyeli gerçekleştirmek için de Maslow’a göre temel ihtiyaçlarını giderdikten sonra onlardan bağımsız hale gelerek özgürleşmektedir. Aziz Nesefî’ye göre ise insan-ı kâmil, kâinatın kalbini temsil etmekte ve varlığın da en üst mertebesini ortaya koymaktadır. İnsanın varlığa gelmesini biyolojik varlığı oluştuğu sırada geçirdiği evreleri tasvir ederek ifade eden Nesefî, insanın nebatî, hayvanî ve nefsanî ruh sahibi olduğundan bahsedip insan olması için ama insanî ruhu da kendisinde barındırması gerektiğini söylemektedir. Buna göre insanî ruh insanın kendi varlığı içerisinde urûc etmesini kastetmekte, onu Allah’a yakınlaştıran araç olmaktadır. Anahtar Kelimeler: Din Psikolojisi, Hümanistik Psikoloji, Maslow, Nesefî, İnsan-ı Kâmil, Tasavvuf, Kendini Gerçekleştirme, Temel İhtiyaçlar. Analogy Between the Concept “Self-Actualization” of Abraham Maslow and the Concept “Perfect Man” of Aziz Nasafi Abstract The main problem of the research is to analyze the intersection between the humanistic psychology and the perception of man in the Islamic mysticism and to underline the propositions of both approaches on the core of the man as reflected in these intersections. The research underlines the main aspect of Abraham Maslow’s humanistic psychology. Therefore Maslow defends the idea of strong, deep and expansive nature of human being. In matters of this understanding, the human includes biologically a potential of self-actualization. And in the theory of Aziz Nesefî the man is the heart of the existence and the top of the creation. Therefore Nesefî explains the biological and mental development of a man and lays out the stages which he passed on. Urûc is the term which he named the way of fulfillment and pointes out the three methods to strike this path of sülûk. Keywords: Psychology of Religion, Humanistic Psychology, Maslow, Nesefî, The Perfect Man, Mystic, Self-actualization, Being Needs. [1] Bu makale, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi BAP birimi tarafından desteklenen 2016-905 no‘lu, "Abraham Maslow ve Aziz Nesefi'de İnsan Algısı" adlı projeden üretilmiştir